Het verhaal over Alfred E. Kitchen
Additional document: Verslag Jan Westerink
Klik op de foto's om ze te vergroten
Mijn naam is Gert Talens. Ik woon in Dronten. Mijn vrouw heet Lilian. We hebben een hond, een kat. En… we hebben twee zoons. Erik en Jesse. Twee zoons waar we enorm veel van houden.
Behalve dat ik vader ben, ben ik ook docent. Eerst 10 jaar meester op de Brandaris, en nu al 16 jaar docent op de pabo in Deventer. Je moet ook weten dat ik niet alle dagen werk. Ik ben dus vaak thuis en heb dus onze zoons van baby af aan zien opgroeien. Ik heb hun luiers verschoond, hun tranen gedroogd, heb krom gelegen van het lachen door hun fratsen, grappen en grollen. Ik heb hun handjes vastgehouden als ze bang waren, ik heb ze getroost als er verdriet of ziekte was. Ik heb ze gevolgd zoals ik als vader dat graag wilde doen. En nu, nu ze 12 en 16 zijn, volg ik ze nog steeds en ben een vader die met groot plezier, trots en liefde naar ze kijkt.
Hier zie je ons. Mijn gezin! We houden van elkaar en we houden van ons vrije leven!
Hier zie je een andere foto. Het is een foto van een graf. Een graf dat je kunt vinden op de begraafplaats van IJsselmuiden, een dorpje aan de andere kant van de IJssel tegenover Kampen.
Als je goed kijkt zie je een naam op dit graf. A. E. Kitchen staat erop. Zijn voornaam was Alfred. Hij was een Flying Officer bij de Royal Air Force. Afgekort is dit de RAF en de RAF is de Britse luchtmacht. Alfred werkte bij de RAF, maar hij was geen piloot, hij was een navigator. Een navigator zit naast of voor de piloot om te vertellen wat de juiste koers is. Kijk eens op de foto, onderaan, daar zie je staan: 28 november 1944, age 24! Alfred Kitchen stierf toen hij 24 jaar oud was, ongeveer 12 op 13 jaar ouder dan jullie zijn.
Trouwens bovenaan zie je het embleem van de RAF. Met een Latijnse spreuk: Per Ardua Ad Astra. Het betekent zoiets als ‘door moeilijkheden naar de sterren’. Je zou ook kunnen zeggen dat je alleen de top kan bereiken als je moeilijkheden hebt overwonnen. En nu ik dat zo zeg zou je jezelf de vraag kunnen stellen of Alfred Kitchen de top heeft bereikt. Want geloof maar dat ie moeilijkheden had!
Alfred E. Kitchen
Alfred Kitchen, geboren in midden Engeland, 1920, in een gezin met 4 zussen en 5 broers. Alfred was zo’n beetje het middelste kind. Het jongste kind in het gezin was ook een jongen, Benjamin heette hij.
Ik heb Alfred nooit gekend, ik heb alleen over hem gehoord en ik heb ook informatie over Alfred gevonden. Informatie uit boeken, van het internet, van zijn graf en misschien wel het belangrijkste, van zijn familie. Als je trouwens naar zijn foto kijkt dan zie je een vriendelijke man. Aardige ogen, een mooie glimlach. Iemand die een fijne oom zou kunnen zijn, of een aardige buurman. Zijn pet een beetje scheef. Is dat per ongeluk of deed hij dit expres? Was hij wat ondeugend? Hield hij van grapjes?
Ik weet het niet. Maar wat ik wel weet is dat hij van iemand hield. Alfred was namelijk hartstikke verliefd op Edna. Hij had haar leren kennen op een feest in 1941. Het was love at first sight. Hier zie je haar. Een knappe jonge vrouw. Ook vriendelijk. Dat kun je zo zien. En wat is ze sjiek gekleed. Met bloemen op haar jas. Was ze jarig? Nee dat niet, kijk maar.
Een trouwfoto. Edna en Alfred. Ze trouwden op 24 september 1943. Het was een prachtig dag en het werd een groot feest. Een feest waarbij Alfreds broers muziek maakten. Ze waren blij en gelukkig.
Alfreds beroep was navigator, ik zei dat al eerder. Hij kon wel vliegen, maar voor het eindexamen was hij gezakt. Tijdens een laatste testvlucht ging het helemaal mis. Alfred moest een noodlanding maken vanwege plotseling dichte mist. En bij die landing ging het mis. Hij landde niet op het vliegveld, maar in een weiland. Een weiland dat vol stond met landbouwmachines, expres daar neergezet zodat vijandige Duitse vliegtuigen niet stiekem konden landen. Zijn vliegtuig slipte, raakte een boom, sloeg over de kop en kwam tot stilstand. Even later stapte Alfred uit de machine, ongedeerd. Wat een geluk! Maar goed, dus wel gezakt om piloot te worden.
Alfred werd toen dus navigator. Dat werd hij op één van de beste vliegtuigtypen uit die tijd. Een De Haviland Mosquito. Hier zie je zo’n toestel.
Een snel toestel, omdat hij zo licht was. Helemaal gemaakt van hout. En dit toestel kon gebruikt worden als bommenwerper, maar ook als verkenningsvliegtuig of als markeervliegtuig.
Alfred vloog veel. Half november 1944 had hij meer dan 80 vluchten naar bezet Europa gemaakt! Een onvoorstelbaar hoog aantal. Want geloof maar dat het gevaarlijk was. Maar steeds had Alfred geluk. Net als toen bij zijn eindexamen. Het leek wel alsof hij voor het geluk geboren was.
Ja het ging wel bijna een keer mis. In 1943 werd zijn toestel boven Leiden beschoten door Duitse luchtafweer. De piloot werd geraakt en kon niet meer vliegen. Alfred heeft toen die piloot uit zijn stoel gesleurd. Daarna is Alfred zelf achter de stuurknuppel gaan zitten. Hij heeft toen het gehavende toestel veilig terug weten te vliegen naar Engeland. De piloot overleefde dit. Toen Alfred de volgende dag zijn reddingsparachute controleerde ontdekte hij iets bijzonders. Een stukje van een Duitse granaat was in zijn parachute gekomen.
Hier zie je dat stukje. Wat een geluk dat het niet in zijn lichaam was gekomen. Alfred bewaarde het stukje, nam het vaak mee en heeft het later in een speciaal doosje gedaan en aan zijn vrouw gegeven. Als geluksreliek. Wie dit stukje bij zich heeft kan niks overkomen!
Ergens halfweg 1944 kwam het grote nieuws. Edna en Alfred verwachtten hun eerste kindje. Een kindje dat geboren zou worden in januari 1945. De twee waren ontzettend blij en konden niet wachten tot de dag van de geboorte. En hoewel Alfred nog vaak moest vliegen, was vanaf toen zijn gedachte nog maar bij één ding; zijn eerste kind! Als het maar even kon, ging Alfred tussen de vluchten door naar zijn vrouw. En kon dat niet, dan schreef hij brieven. Brieven van liefde en hoop, van geluk en blijdschap.
En toen, nadat hij 80 vluchten gevlogen had, hoefde Alfred niet meer te vliegen, maar kon vanaf dan taken aan de grond doen. Want bij meer dan 80 vluchten mocht je voorgoed aan de grond blijven als je dat wou. Hoewel de oorlog nog niet voorbij was en Alfred een prima navigator was, wilde hij vanaf toen toch liever in Engeland blijven. Om dicht bij zijn vrouw te zijn. Om te helpen bij de zwangerschap.
Maar op 23 november 1944 kwam een speciaal verzoek bij Alfred terecht. Of hij toch nog één keer mee kon vliegen als navigator. Niet bij zijn vaste piloot, maar bij iemand anders van wie de navigator ziek was. Alfred hoefde niet lang na te denken. Want als beloning zou hij twee extra vrije dagen krijgen als zijn kind geboren werd. En dus ging Alfred akkoord met het feit dat hij op 26 november nog een keer zou meevliegen op een vlucht met 290 andere vliegtuigen, richting Neuss in Duitsland.
Nog even was Alfred bij zijn vrouw, die verdrietig was. Ze wou niet dat Alfred nog een keer ging vliegen. Ze was bezorgd, maar Alfred, positief als altijd, vertelde dat het goed zou komen, dat hij immers altijd geluk had.
Maar toen Alfred terug ging naar het vliegveld, dacht hij daar over na. Hij had de bezorgdheid bij zijn vrouw wel gezien. Dus schreef hij haar nog een brief. Op zondag 26 november schreef Alfred zijn laatste brief aan zijn geliefde Edna. Hij schrijft dat het koud is op het vliegveld, maar gelukkig hebben ze een klein kacheltje die ze brandend moeten houden met houtjes. Ze hebben enkele fazanten geschoten in de bosjes. Alfred mag één hebben, maar hoeft niet omdat hij niets had om te ruilen. De fazant wordt gegeven aan een vlieger die een weekend naar huis mag. Maar dan schrijft Alfred opeens serieuzer. Hij vraagt waarom Edna zo bezorgd is. Hij schrijft: ‘Ik hoop niet dat je je ellendig voelt sinds ik weg ben. Je bent toch blij dat we samen getrouwd zijn? Als straks de tijd aangekomen voor de geboorte kom ik bij je!’ Aan het eind van de brief schrijft Alfred dat hij heimwee heeft, heimwee naar zijn vrouw. Hij eindigt zijn brief met: ‘Schat ik verlang naar je en stuur je al mijn liefde.’
Op 27 november vertrekt Alfred met zijn vliegtuig. Hij vertrekt van vliegveld Little Staughton. De piloot, Maurice Williamson, kent hij niet goed.
Ze stijgen op en dan boven de Noordzee gaat het mis. Om een onverklaarbare reden breekt er brand uit bij één van de motoren. Alfred probeert de brand te doven, het toestel vliegt door en dan boven Kampen gaat het helemaal mis. Het toestel stort neer in het IJsselmeer. De piloot weet te ontkomen dankzij zijn parachute, Alfred blijft in het vliegtuig. Later zegt de piloot dat Alfred al bewusteloos was geworden vanwege de rook en hij daarom niet uit het toestel kon. Het toestel stort neer in de buurt waar nu het asielzoekerscentrum ligt, tussen Kampen en Dronten.
De piloot wordt gevangen genomen. Het lichaam van Alfred blijft liggen in het wrak.
Op 28 november wordt Alfred als vermist opgegeven en hoort Edna het vreselijke nieuws. Ze is intens verdrietig! Omdat het IJsselmeer bevroren is kan het lichaam van Alfred niet geborgen worden. Dat gebeurt pas in maart 1945. Drie jongens uit Kampen moeten op bevel van twee Duitse soldaten een roeibootje naar het wrak slepen. Daar moeten ze het lijk losmaken en mee nemen naar vaste wal. Het lichaam wordt overgedragen aan de politie die ervoor zorgt dat het lichaam wordt begraven in IJsselmuiden. Eén van de drie jongens die het lijk moeten ophalen heet Jan Westerink. Dhr. Westerink leeft niet meer, maar heeft in 1992 een schilderij gemaakt van die afschuwelijke dag in maart 1945.
Het schilderij heeft Dhr. Westerink aan Edna Kitchen geschonken in 2001.
Hoe het verder ging met Edna? In januari werd het kindje geboren. Ze noemde hem Adrian. Maar verscheurd van verdriet kon ze er maar moeilijk van genieten. Ze besloot een jaar later per schip naar Hoek van Holland te gaan, waar twee jongens uit Kampen haar ophaalden. Ze namen haar mee naar Kampen om het graf te bezoeken. Ze bleef een week. Een week vol verdriet.
Daarna ging ze terug. En zoals het gaat in het leven, het leven gaat door. Edna trouwde opnieuw. In 1950. Hoewel nog steeds verdrietig om het verlies van haar grote liefde, bouwt ze toch een fijn leven op met haar nieuwe man. Wie die man is? Benjamin Kitchen. Benjamin, het allerjongste kind uit dat grote gezin Kitchen, het jongste broertje van Alfred. Hier zie je een foto van hen.
En weet je hoe het huis heet waar ze in woonde: Kampen Kot. Het Engelse woordje Kot betekent zoiets als optrekje, huisje. Kijk maar.
Edna en Benjamin krijgen ook een zoon. Die heet Simon. En die Simon, daar schrijf ik mee. Hij is degene die mij veel informatie heeft gegeven. Informatie ook die ik in Engeland kreeg toen ik Simon heb opgezocht. En daar, daar ontmoette ik ook Adrian, de enige zoon van navigator Alfred Kitchen. Hier zie je ons staan.
Adrian in het midden, Simon rechts. Ik vroeg Adrian toen of hij het goed vond dat ik over zijn vader vertelde. Hij vind het prachtig. Ik vroeg hem ook of hij zijn vader miste. Het antwoord was nee. ‘Ik heb hem nooit gekend, dus ik mis hem niet. Maar wat ik echt heel jammer vind, is dat mijn vader nooit geweten heeft wie ik ben, hoe ik ben, dat ik er ben!’
Edna Kitchen is inmiddels ook overleden. In april vorig jaar. Ze is 95 jaar geworden!
Je zal je misschien afvragen hoe ik nou op het spoor ben gekomen van dit verhaal. Nou dat komt door dit bord bij het Torenbosje, een bosje tussen Dronten en Elburg. Op dit bordje wordt Alfred herdacht. En zo is mijn nieuwsgierigheid ontstaan. En die werd alleen maar groter toen ik meer over Alfred te weten kwam.
Ik vertelde aan het begin hoe blij ik met mijn gezin en mijn vrije leven ben. Een blijdschap die Alfred ook zou hebben.
En nu… moet je nu verdrietig worden van zo’n verhaal. Dat wij vrij zijn en gezond en dat Alfred zo jong stierf en dat geluk niet gekend heeft?
Nee, dat hoeft niet. Alfreds zoon Adrian zei me dat dat niet hoeft. Maar aan Alfred denken vindt hij wel fijn. En aan al die andere mensen die gestorven zijn in de oorlog, vechtend om de mensen in Europa te bevrijden en ze een leven te geven zoals wij dat vandaag hebben en zijzelf ook zo graag wilden.
Het is vanwege dit verhaal, maar ook vanwege andere verhalen die er zijn over de tweede wereldoorlog, dat het zo bijzonder is dat we een monument hebben en dat jullie daarvoor mogen zorgen. Ik weet, uit de gesprekken met Adrian en Simon Kitchen, hoe fijn de nabestaanden het vinden dat er nu nog steeds aan hun overleden familieleden gedacht wordt.
Gert Talens
Referenties
Foto 1, Foto vliegersmonument Dronten; opgevraagd van http://www.4en5mei.nl/herdenken-en-vieren/oorlogsmonumenten/monumenten_zoeken/oorlogsmonument/1742/dronten%2C-vliegersmonument
Foto 2, gezin; eigen foto Gert Talens
Foto 3, graf Kitchen; eigen foto Gert Talens
Foto 4, graf Kitchen; eigen foto Gert Talens
Foto 5, Alfred Kitchen; familie Kitchen
Foto 6, Edna Kitchen; familie Kitchen
Foto 7, Trouwfoto; familie Kitchen
Foto 8, De Haviland Mosquito; opgevraagd van http://www.aviation-history.com/dehavilland/mosquito.html, https://nl.pinterest.com/pin/285134220130166245/ en eigen foto Gert Talens gemaakt in De Haviland Mosquito museum Hertfordshire.
Foto 9, Granaatstuk; eigen foto Gert Talens
Foto 10, Vliegveld Little Staughton Engeland; eigen foto Gert Talens
Foto 11, Vliegtuigwrak in IJsselmeer; familie Kitchen
Foto 12, Schilderij Jan Westerink; eigen foto Gert Talens
Foto 13, Edna Kitchen met haar twee mannen; eigen foto Gert Talens
Foto 14, Kampen Kot; eigen foto Gert Talens
Foto 15, Adrian en Simon Kitchen en Gert Talens; eigen foto Gert Talens
Foto 16, Het Torenbosje; opgevraagd van http://www.omroepflevoland.nl/nieuws/125386/dronten-burgemeester-aat-de-jonge-opent-torenbosje
Foto 17, 4 mei herdenking Dronten ; opgevraagd van http://www.4meiherdenkingdronten.nl/
Gert Talens ©
06-25523502